Znieczulenie ogólne jest jedną z najważniejszych metod stosowanych w medycynie w celu umożliwienia przeprowadzenia różnych zabiegów chirurgicznych bez bólu i dyskomfortu dla pacjenta. Warto wiedzieć, na czym polega ten proces, jak się do niego przygotować, jakie mogą być potencjalne powikłania oraz jakie są realne zagrożenia związane ze znieczuleniem ogólnym.
Czym jest znieczulenie ogólne?
Znieczulenie ogólne (popularnie zwane narkozą) to stan głębokiego uśpienia, całkowitej i odwracalnej utraty świadomości. Stan ten podobny jest do fizjologicznego snu, jednak jest głębszy, wywołany farmakologicznie, a w jego trakcie występuje depresja oddechowa, co oznacza, że pacjent nie jest w stanie oddychać samodzielnie. Towarzyszy mu zniesienie reakcji na wszelkie bodźce zewnętrzne, m.in. ból i dotyk. Znieczulenie ogólne powoduje amnezję, czyli niepamięć, analgezję, czyli zniesienie bólu, hipnozę, czyli sen, a także zahamowanie odruchów rdzeniowych i zwiotczenie mięśni szkieletowych, czyli stan niezbędny podczas operacji chirurgicznej.
Znieczulenie ogólne stosuje się w chirurgii ogólnej, gdzie do dużych zabiegów wymagany jest sen, i dobre zwiotczenie mięśni pacjenta, a także w większości operacji kardiochirurgicznych, neurochirurgicznych, ginekologicznych.
Znieczulenie ogólne wybiera się zazwyczaj z reguły u dzieci do 12.–15. roku życia, nawet jeżeli wykonuje się też dodatkowo znieczulenie miejscowe. Połączenie tych rodzajów znieczuleń nazywa się znieczuleniem złożonym i ma na celu maksymalnie znieść stres i ból, także ten pooperacyjny u małych pacjentów. Znieczulenie ogólne stosuje się również u dzieci, gdy pacjent musi być unieruchomiony, np. podczas rezonansu magnetycznego u małego dziecka.
Jak wygląda znieczulenie ogólne?
Proces ten zazwyczaj składa się z kilku etapów:
- Zabieg jest doświadczeniem stresującym, dlatego też przed operacją stosuje się premedykację, podczas której często podaje się leki uspokajające i sedujące.
- Znieczulenie ogólne rozpoczyna się etapem indukcji, czyli wprowadzeniem do znieczulenia. Wtedy to, podając anestetyki dożylnie lub wziewnie przez maskę twarzową, doprowadza się do utraty przytomności pacjenta. Trwa to kilka minut. Pacjent przestaje reagować na głos, znikają poszczególne odruchy, a jeżeli chory ma monitoruje się czynność mózgu – urządzenie pokaże spadek aktywności kory mózgowej. Wtedy rozpoczyna się oddychanie zastępcze (intubacja).
- Podtrzymywanie znieczulenia, inaczej kodukcja, podczas której anestezjolog monitoruje funkcje życiowe pacjenta. Podaje również kolejne dawki leków znieczulających, przeciwbólowych i rozluźniających do czasu zakończenia zabiegu.
- Po zakończeniu zabiegu chirurgicznego anestezjolog stopniowo zmniejsza dawki leków, co pozwala pacjentowi na powrót do świadomości. Pacjent jest monitorowany, aż do pełnego odzyskania przytomności i stabilizacji funkcji życiowych.
Czy znieczulenie ogólne jest niebezpieczne?
Znieczulenie ogólne, jak każda procedura medyczna, wiąże się z pewnym ryzykiem. Jednak dzięki postępom w medycynie i technologii, znieczulenie ogólne jest obecnie znacznie bezpieczniejsze niż kiedykolwiek wcześniej. Anestezjolodzy są wysoko wykwalifikowanymi specjalistami, którzy dokładnie monitorują stan pacjenta przez cały czas trwania zabiegu, aby minimalizować ryzyko powikłań.
Najczęstszymi możliwymi powikłaniami znieczulenia ogólnego są: ból głowy, zawroty, ból gardła, chrypka (powikłania po intubacji), reakcje uczuleniowe oraz nudności i wymioty pooperacyjne. Pooperacyjne nudności i wymioty występują średnio u 30% operowanych. W okresie pooperacyjnym wymioty dwukrotnie częściej występują u dzieci niż u dorosłych, a wśród dorosłych powikłanie to odnotowuje się prawie dwa, trzy razy częściej u kobiet, co przypisuje się wahaniom stężenia hormonów.
Jak należy się przygotować do znieczulenia ogólnego?
Przygotowanie do znieczulenia ogólnego jest kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności zabiegu. Oto kilka kroków, które pacjent powinien podjąć przed znieczuleniem:
- Konsultacja z anestezjologiem: Przed zabiegiem pacjent spotyka się z anestezjologiem, aby omówić historię medyczną, alergie, obecne leki oraz wszelkie wcześniejsze doświadczenia ze znieczuleniem.
- Badania przedoperacyjne: W zależności od stanu zdrowia pacjenta mogą być wymagane dodatkowe badania, takie jak EKG, badania krwi czy badania obrazowe, aby ocenić ryzyko związane ze znieczuleniem.
- Unikanie jedzenia i picia: Zazwyczaj pacjentom zaleca się unikanie jedzenia na 6 i picia na 2 godziny przed znieczuleniem, aby zmniejszyć ryzyko aspiracji treści żołądkowej podczas operacji.
Znieczulenie ogólne- podsumowanie
Znieczulenie ogólne jest kluczowym elementem nowoczesnej chirurgii, umożliwiającym przeprowadzenie skomplikowanych zabiegów w sposób bezpieczny i bezbolesny dla pacjenta. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu, ścisłej kontroli podczas operacji i wiedzy na temat możliwych powikłań, ryzyko związane ze znieczuleniem ogólnym jest minimalizowane. Jeśli masz jakiekolwiek pytania lub obawy dotyczące znieczulenia ogólnego, zawsze warto skonsultować się z anestezjologiem lub lekarzem prowadzącym, aby uzyskać pełne informacje i poczuć się pewniej przed planowanym zabiegiem.
