Główny Inspektorat Sanitarny, regularnie ogłasza Program Szczepień Ochronnych na kolejny rok, tak zwany Kalendarz Szczepień. Jest to przygotowana przez specjalistów lista szczepień obowiązkowych, finansowanych przez państwo oraz szczepień zalecanych, które nie są opłacane z publicznych środków. Jakie szczepienia dodatkowe wydają się najważniejsze i kto powinien się na nie zdecydować?
Szczepienia dodatkowe, które warto wykonać?
Szczepienia zalecane są dobrowolne a ich celem jest rozszerzenie zakresu ochrony przed zakażeniem groźnymi wirusami.
Ospa wietrzna
Ospa wietrzna wywołana jest przez wirusa, który może pozostać w organizmie w postaci uśpionej i na skutek reaktywacji doprowadzić do pojawienia się objawów półpaśca. Infekcja niesie za sobą ryzyko wystąpienia powikłań w postaci zakażeń bakteryjnych skóry i tkanek miękkich, zapalenia płuc czy mózgu.
Szczepionka przeciwko ospie wietrznej jest obowiązkowa oraz bezpłatna u dzieci do 12 r.ż. w przypadku możliwości wystąpienia u nich ryzyka ciężkiego przebiegu choroby, perspektywy ich dłuższego pobytu w ośrodkach opiekuńczych oraz przed uczęszczaniem do żłobka. Warto również rozważyć zastosowanie szczepionki u osób, które wciąż nie chorowały na ospę wietrzną. Bowiem, ryzyko ciężkiego przebiegu choroby zwiększa się wraz z wiekiem.
Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM)
KZM to ostra choroba wirusowa, która często wiąże się z powikłaniami neurologicznymi. Źródłem infekcji może być ukąszenie przez zakażonego kleszcza, poprzez spożycie niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia lub rzadziej poprzez transfuzję krwi lub przeszczep narządu.
Najskuteczniejszą formą profilaktyki jest trzydawkowe szczepienie ochronne z obowiązkowymi szczepieniami przypominającymi co 3 lata. Jest ono szczególnie zalecane dla osób w gronie wysokiego ryzyka zakażenia- pracowników leśnych, funkcjonariuszy straży pożarnej lub granicznej, rolników, uczestników obozów lub kolonii oraz dla turystów udających się do terenów endemicznego występowania KZM.
Wirusowe zapalenie wątroby
WZW typu A („żółtaczka pokarmowa”) rozprzestrzenia się głównie przez skażoną żywność, wodę lub drogą kontaktów seksualnych. Choroba ma nagły początek oraz ciężki przebieg, gdzie początkowo obserwowane są symptomy grypopodobne przechodzące w objawy ze strony układu pokarmowego. Pojawia się również charakterystyczne zażółcenie skóry czy białek oczu.
Szczepienie zalecane jest wszystkim osobom nieszczepionym od 1 r.ż.
Grypa
Grypa jest chorobą zakaźną pojawiającą się licznie u społeczeństwa co sezon epidemiczny, bez względu na szerokość geograficzną. Dane WHO podają, że każdego roku 5-25% populacji choruje na grypę, w czym umiera od pół do 1 miliona ludzi z powodu powikłań pogrypowych. Najczęstsze konsekwencje grypy to: zapalenie płuc i oskrzeli; zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia; zapalenia ucha środkowego (szczególnie u dzieci); zaostrzenia chorób przewlekłych; powikłania neurologiczne.
Szczepienie jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniu na grypę. W Polsce dostępne są szczepionki we wstrzyknięciu (inaktywowane) oraz szczepionka donosowa („żywa”). Coroczne szczepienie zaleca się wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesięcy.
Zakażenia rotawirusowe
Zakażenia rotawirusowe wciąż stanowią ważny problemem wśród polskich dzieci, szczególnie poniżej 5 r.ż. Jest to częsta przyczyna hospitalizacji, a oddziały dziecięce są także środowiskiem sprzyjającym transmisji zakażeń rotawirusowych. Rotawirusy powodują głównie zmiany zapalne żołądka i jelit. Objawia się to ostrą biegunką, gorączką oraz wymiotami, co w ciągu kilku dni może doprowadzić do znacznego odwodnienia organizmu.
Szczepionka, dostępna w formie doustnej, zalecana jest u dzieci do ukończenia przez nie 16. tygodnia życia.
Szczepienie przeciw meningokokom
Grupą najbardziej narażoną na zakażenie meningokokami są dzieci poniżej 1 r.ż. Jednak obserwuje się przypadki zakażeń również wśród młodzieży i dorosłych do 21 lat. Infekcja doprowadzić może do ciężkiego zapalenia płuc, stawów, mięśnia sercowego oraz osierdzia czy też do zapalenie kości i szpiku. Ponadto może dojść do zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych oraz do najcięższej postaci choroby meningokokowej, czyli posocznicy meningokokowej.
Zaleca się szczepienie u niemowląt oraz dzieci i dorosłym do lat 21 mieszkającym w internatach, czy akademikach. Szczególną grupą ryzyka są osoby z usuniętą śledzioną lub obniżoną odpornością, a także personel medyczny narażony na kontakt z chorym.
Szczepienia dodatkowe przed podróżą
Szczepienia zalecane dla turystów stanowią ważny element przygotowań do podróży zagranicznych. Zwłaszcza w przypadku wyjazdów w rejony tropikalne o złych warunkach sanitarnych. Wycieczka w takie miejsca wiąże się z zagrożeniem ze strony „egzotycznych” drobnoustrojów. Isotne jest też ryzyko zakażeń związanych z niskim poziomem higieny, które w Polsce nie występują bądź zdarzają się niezwykle rzadko.
Wymagane szczepienia różnią się w zależności od rejonu i konkretnego kraju. Dlatego na kilka miesięcy przed podróżą warto sprawdzić na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jakie szczepienia są obowiązkowe przed wjazdem do danego kraju.
