Nowotwory złośliwe piersi są drugą najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet. Co roku o tej chorobie dowiaduje się ponad 20 tysięcy Polek, również w wieku przedmenopauzalnym, a więc przed 40. rokiem życia. Profilaktyka odgrywa więc wyjątkowo istotną rolę. Jednak regularnie wykonywane USG piersi czy mammografia to niekiedy zbyt mało, aby w pełni zadbać o swoje zdrowie. Czym jest profilaktyczna mastektomia i jakie są do niej wskazania?
Czym jest profilaktyczna mastektomia?
Profilaktyczna mastektomia polega na usunięciu jednej lub obu piersi w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka piersi. Zabieg ten jest zazwyczaj rozważany przez kobiety, które mają znacząco podwyższone ryzyko zachorowania na raka piersi, na przykład ze względu na obciążający wywiad rodzinny lub obecność mutacji genetycznych, takich jak BRCA1 lub BRCA2. Jest to decyzja wymagająca głębokiego zastanowienia i zrozumienia wszystkich aspektów związanych z tą procedurą. Zabieg ten jest często połączony z rekonstrukcją (choć decyzja o jej przeprowadzeniu należy do pacjentki). Może on zapewnić nie tylko zdrowie, ale i komfort psychiczny.
Wskazania do profilaktycznej mastektomii
Profilaktyczna mastektomia jest rozważana głównie w następujących przypadkach:
Określone mutacje genetyczne
Obecność mutacji BRCA1 znacząco zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi (zwłaszcza raka rdzeniastego) oraz na raka jajnika. Szacuje się, że ryzyko wystąpienia raka piersi u nosicielek nieprawidłowej kopii genu sięga w ciągu całego życia 56-80%, a w przypadku raka jajnika – od 15-40%. Gen BRCA2 jest zlokalizowany w chromosomie 13. Mutacje w genie BRCA2 związane są z wysokim ryzykiem zachorowania na raka piersi zarówno u kobiet jak i mężczyzn (6% ryzyko w ciągu całego życia). W przypadku stwierdzenia wspomnianych mutacji genetycznych nie ma leczenia stwierdzonych uszkodzeń genu.
Szacuje się, że liczba pacjentek z rozpoznanymi mutacjami BRCA 1 lub 2 w przypadku zachorowania na raka piersi wynosi ok. 1000 rocznie. Nie wszystkie pacjentki decydują się na operacje profilaktyczne, część kobiet preferuje ścisły nadzór i wykonywanie badań obrazowych piersi co 6 miesięcy.
Znaczący rodzinny wywiad chorobowy
Obciążony wywiad rodzinny (dwa zachorowania u krewnych I lub II stopnia na raka przed 50 rokiem życia lub trzy zachorowania w dowolnym wieku łącznie z pacjentką); rozpoznanie u krewnych I stopnia metachronicznego lub synchronicznego zachorowania na nowotwory piersi jest kolejnym wskazaniem do wykonania profilaktycznej mastektomii.
Historia zmiany nowotworowej w drugiej piersi
Kobiety, które już przeszły raka piersi, mogą rozważać profilaktyczną mastektomię drugiej piersi, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.
Zespół Li-Fraumeni i inne rzadkie zespoły genetyczne
Kobiety z tymi zespołami mają zwiększone ryzyko zachorowania na różne rodzaje nowotworów, w tym na raka piersi.
Czy możliwa jest jednoczesna rekonstrukcja piersi?
Jednoczesna rekonstrukcja piersi stanowi istotny element procesu terapeutycznego dla wielu kobiet. Istnieje kilka metod rekonstrukcji piersi, które mogą być rozważane:
- Rekonstrukcja z użyciem implantów: Jest to jedna z najczęściej stosowanych metod. Chirurg umieszcza implanty silikonowe pod skórą i mięśniem piersiowym.
- Rekonstrukcja z użyciem tkanek własnych pacjentki (lipotransfer): W tej metodzie wykorzystuje się tkanki pobrane z innych części ciała, takich jak brzuch (procedura DIEP lub TRAM), plecy (procedura latissimus dorsi) lub uda. Tkanki te są przenoszone do obszaru piersi, aby stworzyć nową pierś.
- Rekonstrukcja mieszana: W niektórych przypadkach możliwe jest połączenie obu metod, używając zarówno implantów, jak i tkanek własnych pacjentki.
Konsultacja i wsparcie
Podjęcie decyzji o profilaktycznej mastektomii jest niezwykle osobistym i trudnym wyborem. Ważne jest, aby kobiety rozważające tę procedurę miały dostęp do kompleksowej opieki i wsparcia, w tym:
- Konsultacja genetyczna: Specjalista od genetyki może pomóc zrozumieć ryzyko genetyczne i przedyskutować opcje profilaktyczne.
- Konsultacja onkologiczna: Onkolog może omówić ryzyko raka piersi oraz przedstawić możliwe strategie zapobiegania.
- Wsparcie psychologiczne: Rozmowy z psychologiem lub terapeutą mogą pomóc w radzeniu sobie z emocjami związanymi z decyzją o mastektomii.
- Konsultacja z chirurgiem plastycznym: Specjalista w dziedzinie rekonstrukcji piersi może omówić dostępne opcje rekonstrukcji i pomóc wybrać najlepszą metodę dla pacjentki.
Profilaktyczna mastektomia- podsumowanie
Profilaktyczna mastektomia jest skutecznym sposobem zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka piersi u kobiet z wysokim ryzykiem genetycznym. Decyzja o przeprowadzeniu tej procedury powinna być dobrze przemyślana i oparta na rzetelnych informacjach oraz konsultacjach z odpowiednimi specjalistami. Dzięki nowoczesnym metodom rekonstrukcji piersi, wiele kobiet może odzyskać pewność siebie i cieszyć się zdrowiem oraz estetycznym wyglądem.
